نفقه اصطلاحی است که به تامین نیازهای اقتصادی زن شامل پوشاک، تغذیه، هزینه‌های درمانی، اسباب منزل و هزینه‌های روزمره زن گفته می‌شود. در صورتی که در خصوص تامین این شرایط برای زوجه مشکل ایجاد شود و مرد از پرداخت نفقه عاجز باشد، زن میتواند درخواست طلاق را به دادگاه، ارائه دهد.
شرایط‌هایی در پرداخت نفقه که موجب به طلاق از طرف زن می‌شود:
نپرداختن نفقه به مدت 6 ماه
یکی از شروط امضا شده ضمن عقد، پرداخت نفقه است و اگر مرد، به مدت 6 ماه توانایی پرداخت نفقه را نداشته باشد، زن با دریافت حق طلاق میتواند از مرد جدا شود.
عدم اثبات دلایل نپرداختن نفقه
چنانچه مرد، دلایل محکمه پسندی در خصوص عدم پرداخت نفقه نداشته باشد، دادگاه رای خود را به نفع زن صادر می‌کند. مهریه یکی از حقوق ممتازه زن محسوب می‌شود و چنانچه مرد بدون دلیل موجه، درخواست پرداخت نفقه را نپزیرد، از طرف دادگاه محکوم می‌گردد.
داشتن استطاعت مالی مرد
چنانچه شرایط مالی زوج، در دوران زناشویی مناسب ارزیابی شود، دادگاه مرد را موظف به پرداخت نفقه کرده و چنانچه از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کند، دادگاه میتواند حق طلاق را به زن واگذار کند. گاهی به علت شرایط بد مالی، مرد امکان پرداخت نفقه را ندارد؛ در این خصوص، چنانچه زوجه درخواست نفقه از طرف زن را مطرح کرده باشد، دادگاه میتواند این دادخواست رامنتفی کند. با این حال، زن میتواند از طریق عسر و حرج ناشی از بی پولی درخواست طلاق از طرف زن را مجدا در دادگاه مطرح نماید.
تمکین زن
یکی دیگر از شرایطی که به موجب آن مرد میتواند درخواست نفقه از طرف زن را نفی کند، تمکین زن است. چنانچه زوج در دادگاه اصرار بر عدم تمکین زن داشته باشد، دادگاه با بررسی مدارک موجود، در صورتی که ادعای مرد اثبات بشود، درخواست نفقه از طرف زن را نفی می‌کند. در صورتی که زن بخواهد از حق حبس خود استفاده کند، شرایط متفاوت خواهد شد.
نکاح دائم
یکی از آثار ممتازی که بعد از عقد دائم برای زن امکان پذیر می‌شود، استفاده از نفقه است. این ویژگی تنها در عقد دائم امکان پذیر است و در شرایط صیغه و عقد موقت امکان داشتن آن برای زن میسر نبوده و حکمی برگردن مرد در این خصوص نمی‌باشد. مگر این که پرداخت نفقه به عنوان یکی از شروط ضمن عقد موقت قید شده باشد.
چه چیزهایی شامل نفقه در طلاق از طرف زن می شود؟
نفقه شامل ، همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت و شأن زن می‌باشد که در زمان درخواست نفقه از طرف زن، کارشناسی تعیین نفقه نیز میزان نفقه را بر مبنای بررسی همین امکانات و احتیاجات قرار می‌دهد.
در مجموع مسکن، پوشاک، هزینه‌های ایاب و ذهاب، هزینه‌های درمانی، تامین غذا، سرپناه و خادم در صورتی که زن به واسطه مریضی و یا از روی عادت به آن نیاز داشته باشد، بخشی از نفقه حساب می‌شود.
مراحل درخواست نفقه از طرف زن
حضور دردفتر خدمات قضایی
اولین قدم در خصوص درخواست نفقه از طرف زن، تنظیم یک دادخواست مطالبه نفقه و ثبت آن در سامانه قضایی کشور است.
ثبت مدارک و مستندات
در این قسمت باید فتوکپی برابر اصل شده شناسنامه، کارت ملی زوجین و عقدنامه برای تعیین میزان کارشناسی شده نفقه، ارائه گردد.
بررسی مبلغ خواسته شده
با بررسی شرایط و امکانات موجود در زندگی زناشویی زوجه، دفترخدمات قضایی مبلغ درخواست شده به عنوان نفقه را بررسی و اگر میزان آن کمتر از 20 میلیون تومان برآورد شود، زوجه را دراین خصوص به شورای حل اختلاف و در غیر این صورت به دادگاه ارجاع می‌دهد.
اسناد ازدواج و طلاق
اسنادی مانند عقدنامه که نشان دهنده زندگی مشترک زوجین باشد، باید به عنوان ضمیمه در پرونده لحاظ گردد.
شهادت شاهدین
چنانچه مرد به هر علتی ادعای مطرح شده در خصوص عدم پرداخت نفقه را نپذیرد و آن را رد کند، زوجه میتواند با کمک از نزدیکان به عنوان شاهد و استشهاد آن‌ها در دادگاه این حرف را نقض و اثبات عدم پرداخت نفقه توسط شوهر را صورت دهد.
نکات مهم در درخواست نفقه از طرف زن
اهمیت دقت در مبلغ نفقه
اسناد مالی مانند فیش بانکی، گردش حساب و رسیدهای خرید و همچنین مشخص کردن میزان پول نقد موجود در پیش زوجین، میتواند بر بررسی دقیق‌تر میزان نفقه تاثیر بگذارد. همچنین تغییر در میزان برآورد شده نفقه، منجر به تغییر مرجع رسیدگی به پرونده می‌شود.
بررسی شرایط همسر
نفقه برای تمامی بانوان یکسان نمی‌باشد و با توجه به شرایط ذکر شده بررسی و برآورد می‌شود. همچنین میزان اموال زوج، تحصیلات شوهر، میزان درآمد و تراکنش‌های او میتواند در تعیین هزینه نفقه کمک شایانی بکند.
هزینه شکایت نفقه بر عهده کیست؟
هزینه دادرسی در اینگونه دعاوی، ابتدا باید توسط زوجه پرداخت شود و در نهایت درصورتی که زوج به پرداخت نفقه محکوم گردد، باید هزینه دادرسی به پرونده را نیز به زوجه پرداخت کند. زوجه این کار را به عنوان تادیه از دادگاه طلب می‌کند. دادگاه نیز با توجه به مدارک موجود، پرداخت هزینه دادرسی توسط زوج را صادر می‌کند.
زمان مورد نیاز درخواست نفقه در طلاق از طرف زن چقدر است؟
از آنجایی که اینگونه از جرائم به صورت مستمر محسوب می‌شود، به فرصت و زمان خاص محدود نمی‌شود و زوج باید در سریع‌ترین زمان ممکن درخواست نفقه از طریق زن را اجابت کند. چنانچه به علت اعسار و یا تنگ دستی از اجرای این حکم خودداری کند، امکان طرح شکایت در این خصوص وجود دارد.
نتیجه گیری
درخواست نفقه از سوی زن، حقی قانونی است که در صورت اثبات شرایط مشخص، قابل پیگیری است. زن میتواند با مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه مدارک لازم، درخواست نفقه کند. دادگاه پس از بررسی مدارک و ادعاهای طرفین، حکم مقتضی را صادر خواهد کرد.